In 2001 nam de Vereniging Nederlands Platform voor Orgelkunst en -cultuur het initiatief voor een Nationale Orgeldag: een dag waarop kerken en orgelmakerijen hun deuren openen, de orgels te horen en van dichtbij te bezichtigen zijn. Kortom, een dag waarop de Nederlandse schat aan orgels in het middelpunt van de belangstelling staat.
De eerste Nationale Orgeldag vond plaats op zaterdag 14 september 2002 en valt sindsdien jaarlijks samen met de zaterdag van Open Monumentendag, omdat op deze dag de meeste kerken toch al geopend zijn. Mede daardoor komen ook ‘toevallige passanten’ die niet direct voor het orgel komen, toch in aanraking met dit instrument. Inmiddels is Nationale Orgeldag in toenemende mate een begrip geworden. Inmiddels is de organisatie verzelfstandigd in de Werkgroep Nationale Orgeldag.
Op honderden locaties in het land vinden orgelconcerten en tentoonstelling plaats, zijn orgels te bespelen en van buiten en (soms zelfs) van binnen te bekijken. De landelijke projectgroep Nationale Orgeldag organiseert sinds 2005 ieder jaar een ‘Openingsmanifestatie’ waarbij telkens in stad in een andere provincie het officiële startschot voor de dag wordt gegeven. Veelal wordt daarbij het officiële openingswoord gesproken door een prominente Nederlander en wordt een lezing gehouden over de orgelcultuur in de betreffende provincie of regio.
Waar zijn we voorgaande jaren geweest?
2005 – Utrecht
2006 – ’s-Hertogenbosch
2007 – Leeuwarden
2008 – Kampen
2009 – Breda
2010 – Rhenen
2011 – Apeldoorn
2012 – Dordrecht
2013 – Elburg
2014 – Goes
2015 – Amersfoort
2016 – Nijmegen
2017 – Maastricht
2018 – Amsterdam
2019 – Den Haag
2020 – geen startmanifestatie vanwege corona
2021 – geen startmanifestatie vanwege corona
2022 – Utrecht
2023 – Delft